વેલ્ડીંગ ગેસ ( Welding Gas )

ગેસ વેલ્ડીંગ પ્રક્રિયામાં ફ્યુઅલ (બળતણગેસના દહનથી ગરમી મેળવવામાં આવે છેફ્યુઅલ ગેસનુ દહન સપોર્ટર મદદગારી હાજરી થાય છેફ્યુઅલ ગેસ તરીકે નીચે  મુજબના ગેસનો ઉપયોગ થાય છે.

 

(1)  એસીટીલીન (Acetilene)

  •  
    ઓક્સિજ્નના (O2સપોર્ટ સાથે  ગેસનુ દહન થતા ઓક્સિ એસીટીલીન ફલેમનુ નિર્માણ થાય છે.

·         ‍‍તેનુ તાપમાન અન્ય ગેસની સરખામણીમાં વધુ મેળવી શકાય છેતેની ગરમીની તીવ્રતા પણ વધુ હોય મોટા ભાગની ગેસ વેલ્ડીંગ પ્રક્રિયામાં ઉપયોગી છે.

·         તાપમાન 3100˚ c થી 3300˚ c

·         ફેરસ તથા નોનફેરસનુ વેલ્ડીંગ થઈ શકે છે.

·         બ્રેજીંગબ્રોન્ઝ વેલ્ડીંગમેટલ સ્પ્રઈંગહાર્ડ કેસિંગ માટે ઉપયોગી છે.

 

(2)   હાઈડ્રોજ્ન (Hydrogne, H2)


·         ઓક્સીજન સાથે દહન થતા ઓક્સિજ્ન – હાઈડ્રોજ્ન ફ્લેમનુ નિર્માણ કરે

·         તાપમાન 2400˚ c થી 2700˚ c

·         બ્રેજીંગસોલ્ડરીંગ, Under water cutting (પાણી નીચે કટીંગમાટે થાય છે.

·         વેલ્ડ સપાટી પર ઓકસાઈડ જમા થતો નથી.

 

(3) કોલ ગેસ (COAL GAS)

Ø  ઓક્સીજન સાથે દહન થતા ઓક્સિ-કોલ ગેસ ફ્લેમ નુ નિર્માણ થાય છે.

Ø  તાપમાન 1800 થી 2200 C હોય છે.

Ø  સિલ્વર સોલ્ડરીંગ પાણી નીચે ગેસ કટીંગ થઈ શકે.

 

(4) લીક્વિડ પેટ્રોલીયમ ગેસ ( Liquid Petroleum Gas LPG )

ઓક્સીજન સાથે દહન થતા ઓકિસ-લિક્વિડ ગેસ ફલેમ નિર્માણ થાય છે.

તાપમન 2700થી 2800˚ C હોય છે.

સ્ટીલના ગેસ કટીંગ તથા હિટીંગ માટે થાય છે.


આર્કની લંબાઈ (Arc Length)

જ્યારે A/C કે D/C વેલ્ડીંગ મશીન માંથી ઈલેક્ટ્રીક હોલ્ડર અને અર્થ વચ્ચે કરંટ પસાર થાય ત્યારે હોલ્ડર અને બેઝ મેટલ વચ્ચે આર્કની રચના થાય છે.

        આર્કની લંબાઇ કેટલી છે તેને અનુરૂપ વેલ્ડીંગની ગુણવતા મળે છે.


આર્ક ની લંબાઇ (Arc length)

જ્યારે આર્ક બને ત્યારે ઈલેક્ટ્રીકની ટીપ અને જોવાની સપાટી વચ્ચેનું સિધુ અંતરને લંબાઇ કહેવાય છે.


તેના પ્રકાર નીચે પ્રમાણે છે.


(1) લાંબી આર્ક (Long Arc)

જો ઈલેક્ટ્રીકની ટિપ અને બેઝ મેટલ વચ્ચેનુ અંતર કોર વાયરના વ્યાસ કરતા વધુ હોય તો લાંબી આર્ક બને.


અસરો (eftects) 

હમીંગ સાઉન્ડ આવે.

અસ્થીર આર્ક

વેલ્ડ મેટલનુ ઓક્સિડેશન

નબળુ ફયુઝન અને પેનીટ્રેશન

વધુ સ્પેટરને લીધે ઈલેકટ્રોડનો વ્યય

પીગળેલ ધાતુ પર નબળુ નિયંત્રણ


(2) મધ્યમ આર્ક ( Neclium Arc)

જો ઈલેક્ટ્રીકની ટિપ અને બેઝ મેટલ વચ્ચેનુ અંતર કોર વાયરના વ્યાસ કરતા વધુ હોય તો લાંબી આર્ક બને.


અસરો (eftects) 

- સ્થીર ક્રેકિંગ અવાજ આવે છે.

ઈલેકટ્રોડ સમાન દહન

સ્પેટરમાં ધટાડો

સાચી માત્રા માં ધાતુ જમા થાય

સાચુ ફ્યુઝન અને પેનીટ્રેશન


(3) ટુકી આર્ક (Shont Arc)

જો ઈલેક્ટ્રીકની ટિપ અને બેઝ મેટલ વચ્ચેનુ અંતર કોર વાયરના વ્યાસ કરતા નાનુ હોય તો ટુકી આર્ક બને


 અસરો (effects) 

- પોપીગ સાઉન્ડ આવે.

ઈલેકટ્રોડ જલદી પીગળી જોબને ચોટાડી દે.

ફ્યુઝન તથા પેનીટ્રેશન વધુ પડતુ મળે

સ્પેટરની માત્રા ઓછી

સાક્ડી પહોરેદાર બીડ સાથે ધાતુ ની માત્રા વધુ હોય.