વેલ્ડીંગ સિમ્બોલ ( Welding Symbol )

 ડિઝાઇનરથી કામદારો સુધી માહિતી પહોંચાડવા માટેનાં સાધનો પૂરા પાડવામાં ન આવે ત્યાં સુધી વેલ્ડિંગ એન્જિનિયરિંગ ટૂલ તરીકે તેનું યોગ્ય સ્થાન લઈ શકશે નહીં.

વેલ્ડિંગ પ્રતીકો રેખાંકનો પર સંપૂર્ણ વેલ્ડીંગ માહિતી મૂકવાના માધ્યમ પૂરા પાડે છે.

આ માર્ગદર્શિકામાં વપરાયેલી એન્જિનિયરિંગ ડ્રોઇંગ્સ પર વેલ્ડ્સના પ્રતીકાત્મક પ્રતિનિધિત્વ માટેની યોજના પ્રક્ષેપણની "ત્રીજી કોણ" પદ્ધતિ સાથે સુસંગત છે.

સંયુક્ત વેલ્ડિંગ પ્રતીકો માટે સંદર્ભનો આધાર છે.

વેલ્ડીંગ પ્રતીકની સંદર્ભ લાઇનનો ઉપયોગ વેલ્ડના પ્રકાર, તેનું સ્થાન, પરિમાણો, હદ, સમોચ્ચ અને અન્ય પૂરક માહિતીને બનાવવા માટે કરવામાં આવે છે.

પ્રતીક દ્વારા સૂચવવામાં આવેલ કોઈપણ વેલ્ડેડ સંયુક્તમાં હંમેશા તીરની બાજુ અને બીજી બાજુ હોઇ શકે છે. તદનુસાર, એરો બાજુ, બીજી બાજુ અને બંને બાજુ શબ્દો સંયુક્તના સંદર્ભમાં વેલ્ડને શોધવા માટે અહીં વપરાય છે.

વેલ્ડીંગ પ્રતીકની પૂંછડીનો ઉપયોગ વેલ્ડીંગ અને કાપવાની પ્રક્રિયાઓ તેમજ વેલ્ડિંગની વિશિષ્ટતાઓ, કાર્યવાહી અથવા વેલ્ડ બનાવવા માટે ઉપયોગમાં લેવાતી પૂરક માહિતી માટે કરવામાં આવે છે.

જો કોઈ વેલ્ડર વેલ્ડનું કદ અને પ્રકાર જાણે છે, તો તેની પાસે વેલ્ડ બનાવવા માટે જરૂરી માહિતીનો જ એક ભાગ છે. પ્રક્રિયા, ફિલર મેટલની ઓળખ કે જેનો ઉપયોગ થવાનો છે, પીનિંગ અથવા રુટ ચિપિંગ જરૂરી છે કે નહીં, અને અન્ય સંબંધિત ડેટા વેલ્ડરથી સંબંધિત હોવા જોઈએ.

આ ડેટા સૂચવતા પ્રતીકની પૂંછડીમાં મૂકવા માટેનો સંકેત દરેક વપરાશકર્તા દ્વારા સ્થાપિત થવાનો છે. જો સૂચનોનો ઉપયોગ ન કરવામાં આવે તો, પ્રતીકની પૂંછડી બાકાત થઈ શકે છે.

"વેલ્ડ પ્રતીક" અને "વેલ્ડિંગ પ્રતીક" શબ્દો વચ્ચે તફાવત છે.

વેલ્ડનું પ્રતીક (ફિગ. 3-3) ઇચ્છિત પ્રકારનું વેલ્ડ સૂચવે છે.

વેલ્ડીંગ પ્રતીક (ફિગ 3-2) રેખાંકનો પર વેલ્ડ પ્રતીકને રજૂ કરવાની એક પદ્ધતિ છે.

એસેમ્બલ કરેલા "વેલ્ડીંગ સિમ્બોલ" માં નીચે આપેલા આઠ તત્વો અથવા આ ઘટકોમાંથી કોઈ પણ જરૂરી હોય છે:

• સંદર્ભ લાઇન Reference line
• એરો Arrow
• મૂળભૂત વેલ્ડલ પ્રતીકો Basic weld symbols
• પરિમાણો અને અન્ય ડેટા Dimensions and other data
• પૂરક પ્રતીકો Supplementary symbols
• સમાપ્ત ચિહ્નો, Finish symbols,
• પૂંછડી, Tail
• સ્પષ્ટીકરણ Specification
• પ્રક્રિયા અથવા અન્ય સંદર્ભ Process, or other reference

એક બીજાના આદર સાથે વેલ્ડીંગ પ્રતીક તત્વોના સ્થાનો ઉપરની આકૃતિ 3-2 માં બતાવ્યા છે.

Basic Weld Symbols

વેલ્ડલ પ્રતીકોનો ઉપયોગ મેટલ જોડાણની કામગીરીમાં વેલ્ડીંગ પ્રક્રિયાઓ માટે વપરાયેલ વેલ્ડિંગ પ્રક્રિયાઓને સૂચવવા માટે કરવામાં આવે છે, પછી ભલે વેલ્ડ સ્થાનિક હોય અથવા “આજુબાજુ”, પછી ભલે તે દુકાન હોય અથવા ફીલ્ડ વેલ્ડ, અને વેલ્ડ્સના સમોચ્ચ.

આ મૂળભૂત વેલ્ડ પ્રતીકો (આર્ક અને ગેસ વેલ્ડ પ્રતીકો, પ્રતિકાર વેલ્ડ પ્રતીકો, બ્રેઝિંગ, ફોર્બ થર્મિટ, ઇન્ડક્શન અને ફ્લો વેલ્ડ પ્રતીકો) નીચે સારાંશ આપવામાં આવ્યા છે અને આકૃતિ 3-3 માં વર્ણવેલ છે.

પૂરક પ્રતીકો  ( Supplementary Symbols )

આ પ્રતીકોનો ઉપયોગ વેલ્ડીંગ પ્રતીકો સાથે ભીડની ઘણી વેલ્ડીંગ પ્રક્રિયાઓમાં થાય છે અને આકૃતિ 3-3 માં બતાવ્યા પ્રમાણે વપરાય છે.

આર્ક અને ગેસ પૂરક પ્રતીકો ( Arc & Gas Supplementary Symbols )