ગેસ વેલ્ડીંગની ખામીઓ અને નિવારણ ( Gas Welding Defects & its Prevention )

          


                            ખોટા વેલ્ડીંગ પેરામીટર્સ, અયોગ્ય પેરન્ટ મેટલ તથા ખોટી વેલ્ડીંગ પધ્ધતિ વેલ્ડમાં કે તેની ફરતે ખામી સર્જે  છે ખામીઓનો આધાર નીચેની બાબતો પર રહેલ છે.

- સાંધા પર આવતા લોડ

- મટીરીયલ નું માઈક્રોસ્ટ્રક્ચર

- મટીરીયલ નો યાંત્રિક ગુણધર્મો

- વાતાવરણ

- મટીરીયલ પર લાગતા સ્ટ્રેસ

- વેલ્ડીંગ પધ્ધતિ

ખામીઓના પ્રકાર :-

ગેસ વેલ્ડીંગ માં ઉદભવતી ખામીઓના પ્રકાર નીચે મુજબ છે.

અન્ડરકટ :-

વેલ્ડના છેડે ટો એક બાજુ અથવા બન્ને બાજુ બનતા ખાડાઓને અથવા ચેનલને અન્ડરકટ કહેવામાં આવે છે.


ઓવરલેપ :-

બેઝ મેટલ સાથે ફ્યુઝ થયા વિના બેઝ મેટલની સપાટી ઉપર આવી જતા વેલ્ડ મેટલના ભાગને ઓવરલેપ કહે છે.


- અપુરતું પેનીટ્રેશન (Incomplete Penetration) :-

જોઈતા પ્રમાણમાં જથ્થામાં પેનીટ્રેશન થાય એટલે કે વેલ્ડના રૂટ સુધી ફ્યુઝન થયેલ ના હોય તો તેને અપૂરતું પેનીટ્રેશન કહે છે.


- ઓછુ ફ્યુઝન :-

જોબની મૂળ ધાતુ સાથે ઉમેરવામાં આવતી ધાતુ અથવા મૂળ ધાતુ પુરેપુરી પીગળેલ ના હોય ત્યારે પ્રકારની ખામી સર્જાય છે.


- છીદ્રાળુતા/બ્લો હોલ :-

વેલ્ડીંગ દરમ્યાન પીગળેલ ધાતુમાં હવા શોષાવાથી અથવા પ્રવેશવ થી વેલ્ડ માં નાના હોલ રહી જાય છે. જેને છીદ્રાળુંતા કહે છે.જો હોલ મોટી સાઈઝમાં બને તો તેને બ્લો હોલ્સ કહે છે.

- તિરાડ :-

ગરમી કે ઠંડીના કારણે વેલ્ડની ધાતુ અને જોઈન્ટની મૂળ ધાતુમાં રહી જતી તૂટકતાને તિરાડો કહે છે.


- ક્રેટર

વેલ્ડના છેડા પર બનતા ખાડાઓને ક્રેટર કહે છે.



- એક્સેસીવ કોન્વેક્સીટી

વેલડ જોઈન્ટમાં વધુ પડતી વેલ્ડ મેટલ ઉમેરવાથી વેલ્ડ નો આકાર બહારથી વધારે ગોળ થઈ જાય છે જેને કારણે પ્રકારની ખામી ઉદભવે છે.


-
એક્સેસીવ પેનીટ્રેશન

ગૃવ જોઈન્ટના રૂટ પર ફ્યુઝનની ઊંડાઈ જરૂર કરતા વધુ પ્રમાણમાં હોય છે જેને એક્સેસીવ પેનીટ્રેશન કહે છે.


- એક્સેસીવ કોન્કેવીટી

વેલ્ડ જોઈન્ટમાં પુરતી વેલ્ડ મેટલ નો ઉમેરો કરેલ હોય તો પ્રકારની ખામી ઉત્પન્ન થાય છે.


- બર્ન થ્રુ

વધુ પડતા પેનીટ્રેશન ના કારણે મોલ્ટન પુલ પડી ભાંગે છે.જેને લીધે વેલ્ડ રન માં હોલ ઉદભવે છે.

ગેસ વેલ્ડીંગ માં ઉદભવતી ખામીઓ,કારણો અને તેના ઉપાયો :-

ખામીઓ

કારણો

ઉપાયો

અન્ડરકટ

1.તાપમાન વધારે હોવું

2.વેલ્ડીંગ સ્પીડ ઓછી હોવી

ગૃવમાં વધારાની વેલ્ડ ભરી અન્ડરકટીંગ માં સુધારો કરી શકાય છે.

ઓછું ફ્યુઝન

1.વેલ્ડીંગની સ્પીડ વધારે હોવી

2.ઓછી ગરમી અથવા નાના હોલની નોઝલ

3.જોઈન્ટ સેટ-અપ/રૂટ ગેપ ખોટો હોય

4.જોબની કિનારો બનાવતી વખતે વધારે રૂટ ફેઈસ રાખવામાં આવ્યો હોય

5.વેલ્ડ કરવાની સપાટી ઉપર સ્લેગ,પેઈન્ટ અથવા અશુદ્ધિઓ હોય

ખામી વાળા ભાગનું ચીપીંગ કરી દુર કરીને ફરીથી વેલ્ડીંગ જોઈન્ટ બનાવીને.

ઓછું રૂટ પેનીટ્રેશન

1.ખોટા જોઈન્ટની તૈયારી અને સેટ અપ

2. ગેપ એકદમ ઓછો હોવાથી

જોઈન્ટ અને સેટ અપ બરાબર તૈયાર કરો.

છીદ્રાળુંતા

1.કાટવાળી,ભીની,ઓઈલ પેઈન્ટ લગાવેલ સપાટી પર વેલ્ડ કરવાથી

2.બ્લો પાઈપ બેક ફાયર કરતી હોય/અકસ્માતે જોબને ટચ કરતી હોય

3.ગેસનું શોષણ થયેલ હોય/વાતાવરણ ની અશુદ્ધિઓને કારણે.

4.અયોગ્ય ફિલર રોડ વાપરવાથી

પ્લેટની સપાટીને બરાબર સાફ કરો.

સાચી રીત અને યોગ્ય ફિલર રોડનો ઉપયોગ કરવો.

ગેસની અશુધ્ધીને દુર કરવા યોગ્ય ફ્લેમ સેટિંગ કરવાથી.

તિરાડ

1.વેલ્ડીંગ બાદ ઝડપથી અથવા એકાએક ઠંડો પડવાથી

2.જોઈન્ટની ઉષ્માવાહકતા વધારે હોવાથી

3.સ્થાનિક સ્ટ્રેસ સંકોચનના કારણે

વેલ્ડીંગ દરમ્યાન/થયા બાદ તાપમાનમાં બહુ વધારો કે ઘટાડો ના કરવો.

સ્થાનિક સ્ટ્રેસ સંકોચન થાય તે માટેની રીતો નો ઉપયોગ કરવો.

વધુ પડતું પેનીટ્રેશન

1.નોઝલનો સ્લોપ એન્ગલ બહુજ વધારે હોવાથી

2.ફ્લેમના આકાર અથવા તેના વેગ બહુજ વધારે ફિલર રોડ એકદમ મોટો અથવા નાનો

3. વેલ્ડીંગ કરવાની ગતી બહુજ ઓછી હોવી.

નોઝલની ગતી યોગ્ય રાખવી.

નોઝલની સાચી સાઈઝ પસંદ કરો ફ્લેમનો સાચો વેગ રેગ્યુલેટ કરો.

યોગ્ય સાઈઝના ફિલર રોડ પસંદ કરો.

બર્ન થ્રુ

વધુ પડતો પેનીટ્રેશન ઉદભવેલ હોવાથી વેલડ પુલ તૂટી જવાથી રૂટ રનમાં મોટા હોલ પડવાથી

બ્લો પાઈપને સાચા એન્ગલ પર રાખો. નોઝલ સાઈઝને અને ફિલર રોડની સાઈઝ ચેક કરો યોગ્ય ગતિએ વેલ્ડીંગ કરો.



0 Comments:

Post a Comment